kwaaltjes en hondenziekten

Als baasje wil je je hond graag zo gezond mogelijk houden. Maar helaas zijn er hondenziekten in vele soorten en maten, die jouw viervoeter kunnen lastigvallen. Op Diergeneeskundevoorbaasjes.nl vind je daarom praktische informatie over ziekten bij honden, die je kunt gebruiken vóór, tijdens en na het bezoek aan de dierenarts. Je leest bij elke ziekte:

Grofweg kan je hondenziekten indelen in twee categorieën: besmettelijk en niet besmettelijk. Besmettelijke hondenziekten worden veroorzaakt door parasieten of andere ziekteverwekkers zoals virussen en bacteriën. Deze kunnen op verschillende manieren bij jouw hond terecht komen. Sommige worden van hond op hond overgedragen, andere via de omgeving of via de beet van vlooien, teken of muggen.

Sommige besmettelijke hondenziekten, kunnen ook aan mensen worden overgedragen. Dit worden zoönosen genoemd. 

Welke parasieten komen voor bij honden?

Aan de buitenkant van het lichaam kan je hond last krijgen van verschillende vervelende parasieten, die kunnen steken, bijten en bloed zuigen. Deze parasieten worden ectoparasieten genoemd, ‘ecto’ betekent namelijk ‘buiten’:

Deze parasieten bezorgen je hond jeuk en huidirritatie. Soms zo erg dat het vele krabben en bijten een hotspot veroorzaakt. Ze kunnen ook andere hondenziekten overdragen. Zo kunnen teken bijvoorbeeld Babesia en de ziekte van Lyme overdragen. Daarom is het belangrijk om je hond goed tegen deze parasieten te beschermen, bijvoorbeeld met een antivlooien- en tekenhalsband, pipetjes of tabletten.

Ook aan de binnenkant van het lichaam kan je hond last krijgen van parasieten. Dit worden endoparasieten genoemd; ‘endo’ betekent namelijk ‘binnen’:

Er zijn naast parasieten nog een aantal soorten ziekteverwekkers die je hond ziek kunnen maken:

Net als bij mensen zijn er bij honden maagdarmvirussen die diarree en/of braken geven. De meeste van deze virussen zijn vrij onschuldig en gaan vanzelf weer over. Het parvovirus is echter een gevaarlijke, vooral voor pups en jonge honden die nog niet volledig gevaccineerd zijn tegen dit virus. Daarnaast zijn er nog een aantal gevaarlijke virussen die je hond ziek kunnen maken, zoals het distemper virus (hondenziekte), het adenovirus (hepatitis) en para-influenza (kennelhoest). Gelukkig zijn deze laatstgenoemde hondenziekten eenvoudig te voorkomen door middel van vaccinaties.

Bacteriën kunnen bij een heleboel hondenziekten betrokken zijn. Bijvoorbeeld bij blaasontsteking, oorontsteking en bacteriële huidinfecties. De Leptospira bacteriën kunnen de ziekte van Weil (leptospirose) veroorzaken bij honden. Honden kunnen deze bacterie onder andere oplopen bij zwemmen in oppervlaktewater. In het waterrijke Nederland worden daarom de meeste honden tegen deze ziekte ingeënt.

Sommige hondenziekten die door bacteriën worden veroorzaakt, worden overgedragen door teken. Teken kunnen bijvoorbeeld de Borrelia burgdorferi bacterie overdragen, die de ziekte van Lyme veroorzaakt. Daarnaast kunnen teken ook de Babesia en Ehrlichia bacteriën overdragen. De kans op deze tekenziekten is in het buitenland het grootst, maar ze komen ook steeds vaker in Nederland voor.

Protozoën zijn ziekteverwekkers die uit slechts één cel bestaan. De meest voorkomende protozo bij honden is Giardia. Giardia geeft wisselende, vaak slijmerige diarree. Vooral pups en honden met een verminderde afweer zijn hier gevoelig voor. Gaat je hond mee op vakantie naar Zuid-Europa? Dan is een goede bescherming tegen zandvliegjes nodig. Zandvliegjes kunnen namelijk de ziekte Leishmania overdragen.

De huidschimmels Trichophyton en Microsporum komen af en toe voor bij honden. Ze veroorzaken dan kale plekken met afgebroken haren, schilfers en korstjes. Meestal geeft het weinig of geen jeuk. Ringworm is besmettelijk voor andere huisdieren. Ook mensen kunnen het krijgen na contact met een besmet dier. Bij mensen verschijnt er dan een ronde rode ring op de huid. Vandaar de naam ringworm, hoewel de oorzaak een schimmel is en geen worm.

De Malassezia gist leeft bij honden altijd in kleine aantallen in de huid. Normaal gesproken heeft je hond er geen last van. Maar heeft je hond een huidallergie of ander huidprobleem, dan kunnen deze gisten zich sterk vermenigvuldigen. Ze veroorzaken dan een huidontsteking met een typische, muffe geur. Zowel de gisten als de eigenlijke oorzaak moeten dan behandeld worden.

Een andere gist die af en toe bij honden wordt gezien is de brillendoosjesgist Cyniclomyces guttulatus. Deze gist hoort eigenlijk thuis in de darmen van konijnen en knaagdieren. Als je hond hem binnenkrijgt, kan dit tot diarree leiden.

Bij niet besmettelijke hondenziekten kun je denken aan:

Met trauma bedoelen we schade die je hond ‘van buitenaf’ kan oplopen. Zoals wonden, botbreuken en andere gevolgen van een val, vechtpartij of aanrijding.

Bij honden komen er wel eens vreemde voorwerpen in het maagdarmkanaal terecht. Als je hond een vreemd voorwerp opeet kan dit leiden tot irritatie en zelfs verstopping van het maagdarmkanaal. Een spoedeisende situatie! Het vreemde voorwerp moet zo snel mogelijk worden verwijderd.

Andere plekken waar een vreemd voorwerp terecht kan komen zijn achter het gehemelte, in de neus, in een oor en zelfs onder de huid. Vooral grasaren zijn berucht bij honden; door hun vorm kruipen ze steeds dieper.

Een van de meest voorkomende vergiftigingen bij honden is chocoladevergiftiging. Honden vinden chocolade vaak erg lekker maar pure chocolade en melkchocolade bevatten de giftige stof theobromine. Leg chocolade daarom goed weg en geniet er lekker zelf van! En wist je dat paracetamol giftig is voor honden? Geef het daarom niet aan je hond, tenzij je dierenarts dit specifiek voorschrijft (in een hele lage dosis). Pas ook altijd op met rattengif, slakkengif en antivries als je een hond hebt. Ook zijn bepaalde bloemen, planten en zaden giftig voor honden. (let op: dit is geen volledige lijst).

Er zijn verschillende soorten allergieën bij honden. Ten eerste kunnen honden last hebben van een voedselallergie. Hierbij reageert het afweersysteem van je hond overdreven op bepaalde stoffen uit zijn of haar voeding. Voedselallergie geeft bij sommige honden hevige jeuk en huidklachten. Bij andere honden maagdarmklachten zoals overgeven en diarree. Ten tweede kunnen honden allergisch zijn voor pollen of andere stoffen uit de omgeving. Dit wordt atopie genoemd. Tot slot kan je hond een contactallergie hebben. Alleen delen van de huid die in aanraking komen met bijvoorbeeld een dekentje of voerbak, reageren daarop.

Bij een autoimmuunziekte valt het afweersysteem van je hond cellen van het eigen lichaam aan. Soms gebeurt dit nadat een virus, bacterie of tumor het afweersysteem ontregeld heeft. En soms is er helemaal geen oorzaak te vinden. Voorbeelden van autoimmuunziekten bij honden zijn lupus en pemphigus. De afweerreactie is bij deze ziekten gericht op cellen in de huid. Bij jonge honden komt de huidaandoening juveniele cellulitis voor.

Aangeboren afwijkingen kan je zien als een ‘foutje van de natuur’. Op een bepaald moment gaat er iets mis tijdens de ontwikkeling van de pup in de baarmoeder. Je kunt niets doen om dit te voorkomen. Een voorbeeld van een aangeboren afwijking bij honden is een gespleten gehemelte.

Tot slot zijn er erfelijke hondenziekten. Deze kunnen door de vaderhond en/of moederhond aan puppy’s worden doorgegeven. Erfelijke hondenziekten komen het meest voor bij rashonden. Voorbeelden hiervan zijn:

• Problemen in de gewrichten zoals heupdysplasie en elleboogdysplasie bij onder andere Boxers en Labradors;
• Benauwdheid en snurken (BOS) bij de Franse Bulldog en andere honden met korte snuiten;
• Een te kleine schedel (syringomyelie) bij Cavalier King Charles spaniëls, waardoor de hondjes continu hoofdpijn hebben. Daarnaast krijgen bijna alle Cavaliers vroeg of laat last van lekkende hartkleppen.

Het goede nieuws is dat steeds meer hondenfokkers in Nederland zich bewust zijn van erfelijke hondenziekten. Zij laten hun ouderdieren door een dierenarts controleren op ziekten die binnen het ras voorkomen, voordat ze een nestje krijgen. Ook is het in Nederland inmiddels verboden om te fokken met honden met een ongezond uiterlijk, zoals extreem korte neuzen.

Er is een lange weg te gaan, maar op deze manier zullen er in de toekomst steeds minder honden aan erfelijke hondenziekten lijden. Ook dierenartsen dragen hun steentje bij. Dierenartsen die een erfelijke ziekte vaststellen bij een hond, kunnen deze registreren via het PETscan systeem van het Expertisecentrum Genetica van de Universiteit Utrecht. Dit centrum zorgt voor een goed overzicht van erfelijke ziekten bij de Nederlandse honden en helpt deze terug te dringen.

Wil je meer weten over erfelijke ziekten bij rashonden, neem dan zeker een kijkje op de Rashondenwijzer van Dier&Recht. Je leest er per ras, welke erfelijke ziekten kunnen voorkomen.