Dementie bij je hond

Bij dementie werken de hersenen van je hond door het ouder worden steeds minder goed. Net als bij mensen wordt je hond hierdoor vergeetachtig en gaat hij of zij zich anders gedragen. Dementie wordt bij honden ook wel het Cognitief Disfunctie Syndroom (CDS) genoemd. Dementie komt het meest voor bij honden vanaf 7 jaar.

Als je hond dement wordt kun je dit merken aan één of meer van de volgende symptomen:

• Je hond gaat zich anders gedragen richting zijn baasjes of andere dieren in huis. Sommige honden begroeten hun baasje bijvoorbeeld niet meer en hebben geen interesse meer in andere dieren in huis. Andere honden vragen juist veel meer aandacht dan voorheen. Sommige honden willen ook niet meer alleen worden gelaten.
• Je hond kan niet meer reageren wanneer je hem roept of bekende commando’s niet meer kennen. Iets nieuws aanleren lukt ook moeilijk of helemaal niet.
• Je hond kan vergeten aan te geven dat hij uitgelaten moet worden. Je hond kan ook in huis poepen en plassen, omdat het ophouden niet meer lukt.
• Je hond kan ’s nachts gaan ronddwalen of blaffen doordat het dag-nachtritme verandert bij honden met dementie. Overdag zal je hond dan juist meer slapen.
• Je hond heeft minder ruimtelijk inzicht, kan doelloos rondlopen en zich ‘vast’ lopen in een hoekje. Of gaat aan de scharnierkant van de deur staan terwijl de deur aan de andere kant open gaat.
• Je hond blijft voor zich uit staren
• Je hond kan minder zin hebben om te eten en drinken. En daarnaast is het mogelijk dat je hond zijn voer- en drinkbak niet meer kan vinden.
• Je hond kan bang reageren in normale situaties. Ook kan een hond met dementie in paniek raken zonder dat er iets aan de hand is.

Er zijn op dit moment nog geen hersenscans of andere manieren om dementie bij je hond vast te stellen. Daarom zijn de symptomen het belangrijkst bij het vaststellen van dementie. Hoe meer symptomen uit dit lijstje je hond heeft, hoe groter de kans dat je hond dementie heeft. Laat je hond wél door je dierenarts onderzoeken om andere oorzaken uit te sluiten. Ook lever- of nierproblemen kunnen bijvoorbeeld invloed hebben op de hersenen. En dan heeft je hond een hele andere behandeling nodig.

Dementie bij honden ontstaat op ongeveer dezelfde manier als de ziekte van Alzheimer bij mensen. Er zijn verschillende oorzaken die er samen toe leiden dat de hersenen steeds verder achteruitgaan:

Eiwitplaques

De stofwisseling in de hersencellen verandert bij oudere honden. Daardoor gaat het eiwit β-amyloïd zich ophopen rond zenuwcellen. Zulke hoopjes van eiwit worden eiwitplaques genoemd. De zenuwcellen zijn echt niet blij met al dat eiwit om zich heen. Ze raken beschadigd en zullen uiteindelijk afsterven. Dat gaat gepaard met ontstekingen die de doorbloeding van de hersenen veranderen. Dit alles gebeurt op verschillende plekken in de hersenen. Ook in de gebieden die met het geheugen te maken hebben.

Doordat steeds meer cellen afsterven, zijn er steeds minder cellen over die nog belangrijke signaalstoffen (neurotransmitters) kunnen aanmaken. Er ontstaan tekorten aan dopamine, serotonine en acetylcholine. En daardoor raken de hersenen steeds meer de controle kwijt. Zo is acetylcholine bijvoorbeeld nodig voor leren en het geheugen. Vandaar dat dit zo sterk achteruit gaat bij honden met dementie. Daarnaast zorgt het tekort aan dopamine ervoor dat de hond minder blijheid en beloning voelt na het doen van een taak.

Honden met dementie blijken een lagere concentratie vitamine C en E hebben. Deze vitaminen zijn belangrijke antioxidanten: ze beschermen de zenuwcellen tegen schadelijke stoffen. Bij een tekort aan deze antioxidanten, kunnen die schadelijke stoffen hun gang gaan en de hersencellen extra beschadigen. 

Op deze manieren ontstaat er een cirkel waarbij de hersenen steeds verder achteruitgaan.

Dementie bij honden is helaas niet te genezen op dit moment. We kunnen wel proberen het zoveel mogelijk af te remmen. Hoe eerder je hiermee begint, hoe beter.

Wat kun je zelf doen als je hond dement wordt?

• Veel spelen en oefenen met je hond helpt de hersenen actief te houden. Leer je hond bij elk commando ook een handgebaar. Deze gebaren lijkt je hond langer te kunnen begrijpen dan commando’s met je stem.
• Geef je hond regelmaat door zoveel mogelijk vaste tijden voor eten, uitlaten en spelen aan te houden.
• Dwaalt je hond door het huis en loopt hij zich vast? Geef je hond dan alleen toegang tot een kleiner deel van het huis.
• Vaker uitlaten kan voorkomen dat je hond zijn behoefte in huis doet. Laat je hond het liefst aan de riem uit, zodat je hond niet kan weglopen en verdwalen.

Wat kan je beter niet doen?

Een hond met dementie kan niet goed met veranderingen omgaan. Een verhuizing, verbouwing of bezoek aan het pension zijn bijvoorbeeld geen goed idee voor een hond met dementie. Het is ook beter om geen nieuw huisdier in huis te nemen. 

Wanneer naar de dierenarts als je hond dement wordt?

Zodra je vermoed dat je hond dement wordt is het goed om een afspraak te maken bij de dierenarts. Je dierenarts kan onderzoeken doen om andere oorzaken uit te sluiten. Als die er niet zijn, kan je dierenarts helpen bij de behandeling van dementie. Wat is er op dit moment mogelijk?

Je dierenarts kan je hond selegiline (Selgian) voorschrijven. Selegiline zorgt voor meer dopamine en noradrenaline in de hersenen. Het is op de markt toegelaten voor honden met gedragsproblemen, angsten en depressie. Dementie wordt niet specifiek genoemd maar zou hier wel onder kunnen vallen. Onderzoeken bij oudere honden laten zien dat ze makkelijker iets aanleren en dat beter onthouden. Het is niet onderzocht bij honden die al dementieklachten hebben. In de praktijk lijkt selegiline maar bij een klein deel van de honden met dementie te helpen.

Er zijn verschillende voedingssupplementen op de markt voor honden met dementie. Ze zijn alleen niet allemaal wetenschappelijk onderzocht of ze ook echt helpen bij honden met dementie. Een supplement wat wel goed onderzocht is is Aktivait. Aktivait bevat onder andere vitamine C, E en selenium. Waar hebben we deze stoffen eerder gehoord? Dit zijn belangrijke antioxidanten die hersencellen beschermen tegen schadelijke stoffen. Aktivait is onderzocht bij honden met dementieklachten. De honden die Aktivait kregen, deden het duidelijk beter na 3 weken dan de honden die een nepmiddel kregen.

Er zijn verschillende voedingen op de markt met daarin supplementen die de hersenen van oudere honden kunnen ondersteunen. Je dierenarts kan je hierover het beste adviseren. Zeker als je hond al speciale voeding vanwege andere klachten krijgt.

Er zijn dus verschillende mogelijkheden. Het blijft een kwestie van uitproberen en kijken hoe je hond erop reageert. Wel is bekend dat supplementen (in tabletten of voer) het beste werken als je ook speelt en traint met je hond.

Uiteindelijk zal een hond met dementie hieraan overlijden. Hoe lang een hond met dementie te leven heeft hangt van verschillende dingen af:

• Of je hond naast dementie nog andere ziekten heeft;
• Of je hond goed reageert op een behandeling met speciaal voer, voedingssupplementen en/of medicijnen;
• En in hoeverre je als baasje je hond kan en wil ondersteunen in deze laatste levensfase. Ben je als baasje veel thuis of is je hond een groot deel van de dag alleen? Zijn er kinderen in huis en kunnen er gevaarlijke situaties ontstaan als je hond schrikt? Dit kan allemaal mee spelen in hoe lang de situatie oké blijft voor hond en baasje(s).

Wanneer je een demente hond moet laten inslapen bepaal je altijd samen met je dierenarts.

Deze informatie is voor het laatst aangepast op 2 augustus 2023.

Deze informatie is met zorg gemaakt maar kan het contact met je dierenarts niet vervangen. Je dierenarts staat voor je klaar bij persoonlijke vragen en zorgt ervoor dat je huisdier de juiste behandeling krijgt bij klachten.